Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh (1908 - 1932)Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh sinh ngày 02/02/1908 trong một gia đình nhà nho nghèo, giàu truyền thống yêu nước tại làng Diêm Điền, huyện Thụy Anh (nay là thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình).
Từ năm 17 tuổi đồng chí lên Hà Nội làm công nhân, cùng đồng cam cộng khổ nên đồng chí thấu hiểu nỗi thống khổ, cũng như sớm nhận ra sức mạnh to lớn của đội ngũ công nhân lao động.
Được giác ngộ cách mạng rất sớm, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã trực tiếp tham gia vận động, tổ chức phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân. Tháng 9-1927, đồng chí tham gia lớp huấn luyện chính trị và gia nhập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập.
Cũng từ đây, đồng chí nhanh chóng được trang bị những lý luận cơ bản về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, kiên định lập trường của giai cấp công nhân trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng sau này.
Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh sinh ngày 02-02-1908, quê tại xã Diêm Điền, tổng Hồ Đội, huyện Thuỵ Anh, nay là thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.
Từ năm 17 tuổi đồng chí lên Hà Nội làm công nhân, cùng đồng cam cộng khổ nên đồng chí thấu hiểu nỗi thống khổ, cũng như sớm nhận ra sức mạnh to lớn của đội ngũ công nhân lao động. Đồng chí tham gia phong trào đấu tranh yêu nước từ năm 1925 và năm 1927, gia nhập Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Cũng từ đây, đồng chí nhanh chóng được trang bị những lý luận cơ bản về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, kiên định lập trường của giai cấp công nhân trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng sau này.
Năm 1928, đồng chí là Uỷ viên Kỳ bộ Hội Việt Nam cách mạng Thanh Niên Bắc kỳ, được phân công phụ trách khu duyên hải (bao gồm Hải Phòng, Kiến An, vùng Mỏ), kiêm Bí thư Tỉnh bộ Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên Hải Phòng. Đồng chí là một trong những người đề ra và gương mẫu thực hiện chủ trương “vô sản hóa”, đưa hội viên của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên vào hầm mỏ, bến cảng, nhà máy để lao động, rèn luyện và tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lê nin. Bản thân đồng chí trực tiếp làm thợ tại nhà máy Ca rông Hải Phòng. Đồng chí dành nhiều thời gian cho tổ chức huấn luyện, viết các tài liệu tuyên truyền về chủ nghĩa Mác-Lê nin, về cách mạng dân tộc, dân chủ.
Tháng 3-1929, đồng chí cùng những thành viên tích cực của Kỳ bộ Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên Bắc kỳ họp tại số nhà 5D, phố Hàm Long, Hà Nội, thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở trong nước. Đầu tháng 4/1929, đồng chí thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở thành phố Hải Phòng. Ngày 17/6/1929, tại số nhà 312, phố Khâm Thiên (Hà Nội), đồng chí tham gia thành lập tổ chức Đông Dương Cộng sản Đảng và là Uỷ viên Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng.
Thực hiện chủ trương của Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng, ngày 28/7/1929, đồng chí triệu tập Hội nghị thành lập Tổng Công hội đỏ Bắc kỳ (tiền thân của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) và được bầu làm Tổng thư ký Tổng Công hội đỏ Bắc kỳ. Tháng 8-1929, đồng chí được chỉ định giữ chức Bí thư Tỉnh uỷ Đông Dương Cộng sản Đảng Hải Phòng.
Ngày 3/2/1930, đồng chí cùng với đồng chí Trịnh Đình Cửu - đại biểu của Đông Dương Cộng sản Đảng, tham dự Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc với tư cách là đại diện cho Quốc tế Cộng sản triệu tập; đồng chí được chỉ định tham gia vào Ban Chấp hành Trung ương lâm thời và được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ xây dựng tổ chức Đảng ở Bắc kỳ.
Tháng 4/1930, đồng chí thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam thành phố Hải Phòng và trực tiếp làm Bí thư Đảng bộ và sau đó làm Bí thư Xứ uỷ Bắc kỳ.
Tháng 10/1930, đồng chí được Trung ương điều vào tham gia Xứ uỷ Trung kỳ và tháng 4/1931 bị địch bắt, kết án tử hình. Thời gian ở trong xà lim án chém của nhà tù Hỏa Lò Hà Nội, đồng chí đã dồn hết tâm trí viết cuốn “Công nhân vận động” trao lại cho Đảng.
Sáng ngày 31/7/1932, đồng chí bị thực dân Pháp sát hại cùng với đồng chí Hồ Ngọc Lân trước cửa Đề lao Hải Phòng.
Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh là một trong những người tham gia thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; là người thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam thành phố Hải Phòng, là Bí thư đầu tiên của Đảng bộ; là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh; là một trong những lãnh tụ xuất sắc của Đảng; là người con ưu tú của dân tộc đã nêu cao tấm gương tận trung với Đảng, tận hiếu với dân của người chiến sỹ Cộng sản trọn đời hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì lý tưởng xã hội chủ nghĩa của Đảng, vì hạnh phúc của nhân dân.
Tượng đài Lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh tại khuôn viên Trường Tiểu học Nguyễn Đức Cảnh
(Quận Lê Chân, Tp Hải Phòng)